Wprowadzenie

Krótkoterminowy Ośrodek Terapii i Rehabilitacji Uzależnień realizuje sześciomiesięczny program terapeutyczny skierowany do osób pełnoletnich uzależnionych od narkotyków, leków, kilku substancji psychoaktywnych (uzależnienie mieszane) i współtowarzyszącemu im uzależnieniu od hazardu.

Świadczenia oferowane w placówce są bezpłatne. Jest to niezależne od statusu ubezpieczenia. Ośrodek ma podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Charakterystyka uzależnienia i beneficjentów

Uzależnienie od środków psychoaktywnych jest zespołem zaburzeń fizjologicznych i psychologicznych wpływających na funkcjonowanie osoby w wymiarach somatycznym, behawioralnym, emocjonalnym, poznawczym i społecznym. Charakteryzuje się silną potrzebą przyjmowania środka odurzającego, utratą kontroli nad zachowaniem i uporczywym używaniem pomimo szkodliwych następstw oraz przedkładaniem przyjmowania środka ponad zobowiązania i inne zajęcia.

Kompleksowe spojrzenie na przyczyny uzależnienia uwzględnia uwarunkowania kulturowe, cywilizacyjne, ale także związane ze środowiskiem, w jakim obraca się jednostka, czynniki rodzinne i indywidualne. Niekorzystne czynniki cywilizacyjne oddziałują na ogół społeczeństwa, różnice dotyczą natomiast właściwości środowiska i rodziny jednostki. Wychowanie w dysfunkcyjnej rodzinie sprzyja rozwojowi podatności na uzależnienie od substancji psychoaktywnych. Może być także przyczyną rozwoju innych zaburzeń natury psychicznej i emocjonalnej. Wśród dysfunkcji rodzinnych ważną rolę odgrywają uzależnienia w pokoleniu dziadków i rodziców, przemoc i zaniedbania, bieda, traumy, choroby somatyczne i psychiczne wśród rodziców osób uzależnionych, uboga komunikacja interpersonalna oraz wychowawcza niewydolność rodziców.

Stałe oddziaływanie niekorzystnych czynników rodzinnych staje się przyczyną ukształtowana cech charakterystycznych dla osobowości przednałogowej, które ulegają pogłębieniu w miarę rozwoju uzależnienia. Osoby uzależnione charakteryzuje niedojrzałość emocjonalna, czyli niedostateczny wgląd we własne uczucia, wśród których dominuje żal, złość, poczucie winy, wstyd, lęk i strach, a uczucia i postawy umożliwiające budowanie pozytywnych więzi z innymi nie zostają w pełni rozwinięte. Ponadto opisuje je również nieadekwatny obraz własnej osoby i zachwiane poczucie bezpieczeństwa. Częste poddawanie krytyce, osądzanie, ocenianie oraz stawianie nierealistycznych wymagań przez wychowawców i opiekunów uniemożliwia zbudowanie poczucia osobistej mocy, którego podstawą są własne zachowania i dokonania. Z tego powodu jednostka pomniejsza odnoszone sukcesy, przez co nie stają się one źródłem satysfakcji. Wręcz przeciwnie, każdemu podejmowanemu działaniu towarzyszy wyobrażenie porażki. Niska samoocena wynikająca z doświadczania różnych typów przemocy, nadużyć, zaniedbań, trudności szkolnych, lęków społecznych i poczucia winy, wywołanego niemożnością sprostania stawianym wymaganiom, poprzedza sięgnięcie po narkotyki. Duża dysproporcja między wymaganiami oraz powinnościami, którym dana osoba nie potrafi sprostać, ze względu na ograniczone umiejętności pogłębia niską samoocenę.

Istotnym elementem osobowości przednałogowej, poza zaniżoną samooceną, są liczne negatywne przekonania na swój temat. Opinie osób ważnych są dla danej osoby źródłem wiedzy o niej samej. Podejście dziecka do tych opinii jest bezrefleksyjne i szybko następuje ich zinternalizowanie. Branie narkotyków może stać się sposobem na potwierdzenie, dopełnienie tego negatywnego obrazu własnej osoby. Wystawienie na ciągły stres powoduje, że reakcje na bodźce stają się znacznie silniejsze i mniej adekwatne. Tak właśnie mogą reagować na sytuacje trudne młodzi ludzie, którzy od wczesnego dzieciństwa doświadczali chronicznego stresu. Dodatkowo nie wykształcili jeszcze konstruktywnych sposobów radzenia sobie z istniejącym napięciem. Z tego powodu mogą sięgać po negatywne wzorce rodzinne, takie jak regulowanie emocji przy użyciu substancji psychoaktywnych albo destrukcyjnych form zachowania panujących w grupach rówieśniczych.

Ponadto osoby, które uzależniły się od narkotyków, nie otrzymały od opiekunów i wychowawców również pozytywnych wzorców nawiązywania relacji z innymi. Są onieśmielone oraz wycofane, unikają dzielenia się przeżywanymi uczuciami i emocjami. Poczucie osamotnienia i wyobcowania przełamują dopiero na różnego typu spotkaniach towarzyskich, podczas których wypicie alkoholu albo zażycie narkotyków dodaje śmiałości i umożliwia nawiązanie kontaktu z innymi. Wejście w grupę, nawet jeżeli jest ona destrukcyjna, zaspokaja potrzebę kontaktu. Nowa grupa daje także szansę na bycie naturalnym, autentycznym, co sprzyja nawiązaniu więzi z jej członkami. Kontakt z innymi i ich zainteresowanie oraz akceptacja umożliwiają odbudowanie poczucia bezpieczeństwa. Jest ono przyczyną szybkiego przejmowania ról, zasad i norm grupy, w tym przypadku grupy osób uzależnionych. Aktywność grupy pozwala na zdobywanie kolejnych kontaktów i umiejętności, ograniczających się jednak tylko do zdobywania narkotyków, środków na nie oraz sposobów ukrywania swej sytuacji.

Sporadyczne eksperymenty z narkotykami mogą jednak przejść w uzależnienie od nich. Powoduje to dalsze zmiany w osobowości. Przede wszystkim uzależnienie zatrzymuje rozwój osobowości oraz podtrzymuje zaburzenie relacji wewnątrzrodzinnych. Kontakty z osobami nieużywającymi substancji psychoaktywnych ulegają stopniowemu ograniczeniu, aż do całkowitego ich wygaśnięcia i zastąpienia ich relacjami w gronie osób zażywających narkotyki. Stopniowo branie narkotyków zaczyna zajmować centralne miejsce w życiu danej osoby, spychając na margines naukę, pracę i obowiązki domowe. Z czasem wzrasta częstotliwość i sposób przyjmowania narkotyków. Może ulegać zmianie także ich rodzaj, ze względu na poszukiwanie coraz silniejszych doznań i efektów bardziej odpowiadających oczekiwaniom użytkownika.

Uzależniony podejmuje próby kontroli używania substancji, robi przerwy, zraża się jednak niepowodzeniami i nieskutecznością podejmowanych działań. W efekcie narkotyk jest przyjmowany codziennie, głównie by uniknąć zespołu abstynencyjnego. Na tym etapie w sferze psychicznej osoby uzależnionej dominuje niepokój, pobudzenie, niekontrolowane wybuchu emocji przeplatane okresami całkowitej obojętności. Stopniowo zanikają uczucia wyższe. Jedynym celem i zainteresowaniem jest zdobywanie narkotyku. Powoduje to postępujące wypadanie z ról społecznych, a niemożność utrzymania legalnych źródeł zarobkowania powoduje wejście w konflikty z prawem. Relacje z innymi ludźmi sprowadzają się do brania, manipulacji i eksploatacji, zarówno w sferze materialnej, jak i emocjonalnej.

W przebiegu uzależnienia dochodzi do rozwinięcia się zniekształceń o charakterze poznawczym i emocjonalnym mającym na celu podtrzymywanie osoby w uzależnieniu. Występują one mimo utrzymywania przez daną osobę abstynencji od środków psychoaktywnych i mogą doprowadzić do ponownego rozpoczęcia przyjmowania środka. Dlatego ważnym aspektem leczenia osób uzależnionych jest podjęcie przez nich kontaktu ze specjalistami terapii uzależnień oraz innymi uzależnionymi będącymi w procesie zdrowienia, aby uzyskać wgląd w mechanizmy uzależnienia, a tym samym rozpoczęcia i utrzymywania procesu trzeźwienia.

Cele leczenia i zakładane rezultaty

W czasie pobytu poprzez różne formy i metody leczenia dąży się do osiągnięcia następujących celów:

• Zaakceptowanie własnego uzależnienia.
• Konfrontacja oraz rozbrojenie psychologicznych mechanizmów obronnych choroby.
• Uświadomienie sobie szkód spowodowanych przez uzależnienie.
• Zdobycie wiedzy i narzędzi niezbędnych do radzenia sobie z kryzysem, wyzwalaczami i nawrotami choroby.
• Zbudowanie własnej, wewnętrznej motywacji do leczenia i dalszego trzeźwego życia.
• Zdobycie umiejętności przyjmowania odpowiedzialności za własne wybory i podejmowane decyzje.
• Zwiększenie wglądu w siebie, w świat własnych uczuć, emocji oraz potrzeb.
• Zbudowanie nowej, trzeźwej tożsamości.
• Zrozumienie i poprawa relacji z innymi, w tym z najbliższymi.
• Nauka dojrzałego, odpowiedzialnego i satysfakcjonującego funkcjonowania poprzez:
  – stworzenie realistycznego obrazu własnej osoby,
  – naukę tworzenia dojrzałych, satysfakcjonujących relacji z innymi,
  – naukę konstruktywnego radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych,
  – naukę bezpiecznej realizacji własnych potrzeb,
  – naukę celowego, strategicznego działania.
• Uświadomienie sobie konieczności dalszej psychoterapii po ukończeniu programu stacjonarnego.
• Doprowadzenie do utrzymania trwałej abstynencji po ukończeniu terapii.

Dostarczenie wiedzy dotyczącej HIV/AIDS oraz zaszczepienie postawy prozdrowotnej.

Formy leczenia

1. Opieka i konsultacje lekarskie oraz pielęgniarskie

Każdy z pacjentów podejmujący leczenie w KOTiRU odbywa konsultację diagnostyczną u lekarza psychiatry. Następnie podczas całego pobytu ma możliwość regularnych konsultacji u niego i w razie potrzeby włączenie farmakoterapii. Również obecność pielęgniarki pozwala na regularne konsultowanie i uzyskiwanie pomocy w doraźnych problemach zdrowotnych, które nie wymagają konsultacji szpitalnej czy wizyty u lekarza specjalisty.

2. Poradnictwo

Pacjenci ośrodka niejednokrotnie pochodzą z rodzin i środowisk dysfunkcyjnych. Oznacza to m.in. niezaspokajanie podstawowych potrzeb ich członków. W efekcie  w sytuacjach trudnych pacjentom brak wiedzy jak postąpić. Poradnictwo pozwala na określenie problemu, z którym się on boryka, a także ustalenie strategii poradzenia sobie z nim. Również w zależności od zapotrzebowania stosowane jest także poradnictwo socjalne w stosownych placówkach zewnętrznych.

3. Psychoterapia indywidualna

Każdy z pacjentów w ciągu pierwszych dwóch tygodni zobowiązany jest do wybrania swojego terapeuty indywidualnego. Wspólnie z nim ustala zadania do realizacji w ramach osobistego planu terapii (OPT). Poza tym podejmuje pracę nad swoimi doświadczeniami zarówno dotyczącymi rodziny pochodzenia i wtórnej, jak i bieżącymi w społeczności terapeutycznej. W zespole terapeutycznym są osoby, które poza odbyciem szkolenia z dziedziny terapii uzależnień, pracują i szkolą się w różnych nurtach psychoterapeutycznych m.in. psychodynamicznym, poznawczo-behawioralnym czy humanistycznym.

4. Interwencje kryzysowe

W procesie terapeutycznym niejednokrotnie występują kryzysy. Są one elementem procesu zdrowienia. Zwykle dotyczą silnej ambiwalencji wobec kontynuacji leczenia oraz stosunku do substancji psychoaktywnych. Ważnym aspektem jest rozpoznanie owego kryzysu i wprowadzenie działań, które umożliwią poradzenie sobie z nim i dalszy rozwój.

5. Terapia grupowa

Każdego dnia odbywają się minimum dwa spotkania całej społeczności, podczas którego omawiane są sprawy bieżące związane z życiem grupy, a także poszczególnych jej członków. Pozwala to na uzyskiwanie wsparcia i korygowania zachowań niezgodnych z normami.

6. Badania psychologiczne

Obecność psychologów w zespole terapeutycznym pozwala na przeprowadzanie różnorodnych testów psychologicznych, które stanowią ważne uzupełnienie do pracy psychoterapeutycznej czy wspomagające proces diagnostyczny lekarza psychiatry. Pozwala to na bardziej celowane oddziaływania wobec pacjentów.

7. Kwalifikowanie i kierowanie do innych form leczenia

Dla zdecydowanej większości pacjentów terapia w ośrodku stacjonarnym jest jednym z etapów drogi do trzeźwości. Sześciomiesięczny pobyt pacjenta pozwala na przeprowadzenie wieloobszarowej obserwacji i diagnostyki służącej określeniu dalszych kroków, które warto by podjął po jego ukończeniu. Niejednokrotnie potrzebne jest skorzystanie z oferty postrehabilitacyjnej (hostel), ale także czasem wskazane jest podjęcie leczenia w kolejnym ośrodku bądź wystarczającym jest kontynuacja leczenia w warunkach ambulatoryjnych. Zdarza się również, że stabilne środowisko i utrzymywanie abstynencji powoduje rozwinięcie się stanów i chorób psychicznych będących skutkiem lub tłem uzależnienia. Wtedy wskazane jest przekierowanie do specjalistycznej placówki psychiatrycznej.

Etapy leczenia

Sześciomiesięczny okres leczenia w KOTiRU został podzielony na etapy. Są one zależne od czasu pobytu pacjenta a przechodzenie na kolejne zależy od spełnienia ustalonych kryteriów. Każdy z kolejnych etapów daje coraz szersze przywileje oraz wiąże się z podejmowaniem przez pacjenta zadań z coraz większym obszarem odpowiedzialności.

Pierwszym z etapów jest etap Obserwatora. Nowo przyjęty pacjent w ciągu pierwszego tygodnia pobytu uczestniczy we wszystkich zajęciach i codziennym życiu społeczności. Celem tego okresu jest zapoznanie się nowej osoby z ośrodkiem i społecznością oraz grupy z nową osobą i podjęcie bardziej świadomej decyzji o leczeniu w takiej formule. W tym czasie stan psychiczny i fizyczny nowego pacjenta ulega podstawowej stabilizacji.

Ukończenie etapu Obserwatora i akceptacja leczenia w ośrodku oznacza przejście na etap Nowicjatu. Jest to czas, który służy osadzaniu się w grupie i wchodzeniu w proces terapeutyczny. Pacjenci po dwóch tygodniach pobytu zobowiązani są do wybrania terapeuty prowadzącego i ustalenia z nim obszarów do pracy (OPT) oraz przyswojenia zasad i norm panujących w społeczności terapeutycznej. W tym czasie pacjenci mobilizowani są do wzrastającego zaangażowania w proces terapeutyczny poprzez zabieranie głosu na forum grupy w sprawach swoich, innych pacjentów i grupy jako całości. Powierzane są im również zadania o wzrastającym obszarze odpowiedzialności, tzw. Podfunkcje, następnie możliwym jest pełnienie funkcji zarządowych. Każda z nich pozwala na pracę nad sobą w konkretnych obszarach psychologicznych, np. stawianie granic, egzekwowanie od innych, sumienność czy odpowiedzialność. Tworzony przez owe funkcje zarząd uczy natomiast współpracy i podejmowania decyzji z myślą o grupie.

Następnym etapem jest etap Domownika. Zrozumienie zasad domu, umiejętność przyjmowania i udzielania informacji zwrotnych, aktywność w terapii indywidualnej i grupowej, wspieranie krócej będących pacjentów oraz zwiększanie wiedzy o uzależnieniu to zaś część z ważniejszych kryteriów uzyskania statusu domownika. Jego otrzymanie pozwala na bycie tzw. opiekunem nowo przyjętego pacjenta i wprowadzenie go w społeczność a także pełnienie funkcji w Służbie Ochrony Monaru (SOM), czyli strukturze, która pozwala na trenowanie odpowiedzialności i uważności na innych, dbania o bezpieczeństwo oraz przeciwdziałania zachowaniom mogącym mieć niekonstruktywny wpływ na poszczególnych członków społeczności i grupę jako całość. Nadal osoby będące domownikami pełnią funkcje zarządowe.

Ostatnim z etapów jest etap Monarowca. Jego uzyskanie możliwe jest w ostatnim miesiącu pobytu. Jest wyrazem zaufania i zwieńczeniem przeprowadzonych w sobie zmian przez okres leczenia. Dzięki uzyskanym na tym etapie przywilejom pozwala na przygotowanie się na nadchodzący czas po opuszczeniu ośrodka. Jest też ostatnią okazją do obserwacji i korygowania niekonstruktywnych oraz wzmacniania konstruktywnych postaw pacjenta. Daje szansę również na weryfikowanie, na ile pacjent umie odpowiedzialnie postępować ze swoją chorobą i zauważać jej przejawy w coraz mniej sformalizowanych sytuacjach.

Metody leczenia

1. Społeczność terapeutyczna

Społeczność terapeutyczna stosowana w leczeniu uzależnień łączy elementy demokratyczności i hierarchiczności. Oznacza to, że zdanie, opinia, informacja zwrotna każdego członka społeczności ma równoważne znaczenie. Każdy ma też prawo, niezależnie od swojej pozycji i długości pobytu w ośrodku, do odnoszenia się do innych. Hierarchiczność oznacza z kolei, że decyzje podejmowane są przez wybranych członków społeczności.

Siła grupy jest czynnikiem skłaniającym do zmiany. To aspekt terapii grupowej. Każdy z członków społeczności staje się współodpowiedzialny za społeczność oraz odpowiedzialny za samego siebie, swój proces leczenia i zmiany. W społeczności terapeutycznej dla osób uzależnionych nie chodzi o edukowanie na temat mechanizmów uzależnienia i tego, jak sobie radzić z głodami i nawrotami. Chodzi tu o wprowadzenie zmian w funkcjonowaniu danej osoby w relacjach z innymi, w stosunku do samego siebie i radzenia sobie z różnymi sytuacjami, zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi. Jest to unikatowe doświadczenie, ponieważ członkowie społeczności uzyskują informacje zwrotne na swój temat, od różnych osób, w różnych sytuacjach. Dla wielu z nich staje się to okazją do wykształcenia w sobie pozytywnego obrazu siebie.

W miarę upływu czasu i wprowadzanych zmian w swoim życiu poszczególni członkowie społeczności otrzymują coraz bardziej odpowiedzialne zadania, z których są rozliczani. Dzięki ich wykonywaniu uzyskują wiedzę na temat swoich słabych i mocnych stron. Długoterminowe wykonywanie konkretnych zadań daje także okazję do pracy nad sobą w różnych sferach.

Każdy ośrodek tworzy własne – jasne i spisane –  wewnętrzne reguły funkcjonowania, jednak pewne zasady są uniwersalne i ich złamanie najczęściej powoduje rozwiązanie umowy terapeutycznej. Takimi zasadami są utrzymywanie abstynencji alkoholowej i narkotykowej oraz zakaz agresji fizycznej wobec członków społeczności i personelu. Za naruszanie innych zasad pacjenci w ramach konsekwencji otrzymują zadania korekcyjne.

2. Psychoterapia indywidualna i grupowa

Terapia indywidualna jest okazją do przyjrzenia się swojej historii życia, opracowania trudnych i bolesnych doświadczeń, które wpływają na teraźniejszość. Służy zwiększeniu wglądu i świadomości siebie oraz swojego funkcjonowania w relacjach. Decyzja o zgłoszeniu się na terapię indywidualną często jest podyktowana sytuacją kryzysową, a ogólnie jej celem jest poprawa jakości życia.

Każdy pacjent w ośrodku ma swojego terapeutę prowadzącego. Obszerniej omawia z nim kwestie, którym chciałby bliżej się przyjrzeć czy wprowadzić w nich zmiany. Terapia indywidualna w ośrodku stacjonarnym jest rodzajem terapii łączonej, w której terapia indywidualna jest prowadzona równolegle do grupowej – w ramach większej struktury, jaką jest społeczność terapeutyczna. Daje to szansę na głębszą analizę bieżących zachowań, które dzieją się „tu i teraz”, a ich korzenie sięgają przeszłości. Możliwość obserwowania zachowania pacjenta przez terapeutę, jak i grupę, jest cennym źródłem informacji. Pozwala zobaczyć zmiany wszystkim zaangażowanym w proces leczenia.

W zależności od zapotrzebowania (i indywidualnych kompetencji) terapeuci prowadzą psychoterapię indywidualną w nurcie psychodynamicznym, poznawczo-behawioralnym, humanistycznym czy uwzględniającym elementy podejścia systemowego.

3. Ergoterapia

Ergoterapia jest terapią poprzez pracę. Polega na wykonywaniu różnego typu zajęć od codziennych prac porządkowych, poprzez gotowanie, na pracach ogrodniczych, stolarskich czy opiece nad zwierzętami kończąc. Podejmowanie tych różnych aktywności pozwala na budowanie poczucia niezależności i podnoszenia samooceny w związku ze wzrastającym przekonaniem o posiadaniu umiejętności do poradzenia sobie z codziennymi wyzwaniami. Odnośnie do osób uzależnionych dodatkowo pozwala na wyrabianie nawyków, obowiązkowość, podejmowanie inicjatywy i naukę odpowiedzialności.

4. Zajęcia integracyjne

Zajęcia integracyjne są oddziaływaniami, które pozwalają na naukę wspólnego spędzania czasu w swobodnej atmosferze. Daje to okazję do wyjścia poza grupowe schematy komunikacyjne i zobaczenia siebie w innej roli grupowej (zarówno przez konkretną osobę, jak i całą grupę). Dodatkowo takie zajęcia pozwalają na rozładowanie napięcia i stresu. Są również okazją do przełamywania obaw przed ekspozycją społeczną i uzyskiwania dystansu do samego siebie.

5. Zadania korekcyjne

Elementem uzależnienia jest tendencja do nieprzestrzegania norm i zasad, wybiórcze ich przestrzeganie oraz unikanie ujawniania i ponoszenia konsekwencji popełnianych błędów. W czasie pobytu w ośrodku ważnym elementem pracy terapeutycznej jest kształtowanie akceptowanego społecznie świata wartości. Pomocna w tym jest pozytywna presja ze strony grupy. Zadania korekcyjne niejednokrotnie pełnią także funkcję reparacyjną.

Oferta szczegółowa terapii grupowej dla osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych

Podczas leczenia w KOTiRU pacjenci uczestniczą w zajęciach grupowych o charakterze edukacyjnym i terapeutycznym. Zajęcia edukacyjne prowadzone są w małych grupach. Mają charakter wykładowo-warsztatowy i są grupami zadaniowymi.

1. Grupa wstępna

Tematy podejmowane podczas zajęć tej grupy dotyczą podstawowych pojęć związanych z terapią uzależnienia i terapią jako taką. Umożliwia to uporządkowanie zasadniczych terminów takich jak „uzależnienie”, „abstynencja”, „trzeźwienie”, „motywacja” oraz wprowadzenie w terapię grupową i jej zasadnicze narzędzie, jakim jest informacja zwrotna.

2. Grupa edukacyjna

Jednym z elementów strategiczno-strukturalnego modelu terapii uzależnień jest edukowanie pacjentów na temat mechanizmów uzależnienia. Podczas grupy edukacyjnej po krótkim przedstawieniu teoretycznego aspektu jak każdy z mechanizmów się objawia, pacjenci przygotowują prace, w których odnoszą działanie każdego z mechanizmów do siebie. Do przedstawionych prac otrzymują informacje zwrotne. Na owej grupie poza mechanizmami uzależnienia podejmowane są również tematy głodów substancji oraz kryzysów.

3. Grupa zapobiegania nawrotom

Uzależnienie w modelu Minnesota postrzegane jest jako choroba przewlekła o nawrotowym charakterze. Zrealizowanie długofalowego celu, jakim jest pełna abstynencja wymaga nabycia umiejętności rozpoznawania objawów nawrotu i zastosowanie działań pomagających go zatrzymać. Ważnym aspektem jest także odbarczenie pacjentów z poczucia winy za doświadczanie nawrotu. Z tego też powodu podczas tej grupy przedstawiany jest transteoretyczny model zmiany DiClemente i Prochasky, w którym nawrót jest nieodłącznym elementem zmiany.

4. Warsztaty umiejętności psychospołecznych

Założeniem społeczności terapeutycznej jest m.in. dokonanie całościowych zmian w każdym z jej członków. Wymaga to niejednokrotnie nabycia konstruktywnych umiejętności funkcjonowania w sytuacjach interpersonalnych. Warsztaty umiejętności psychospołecznych są grupą zadaniową, która pozwala na trenowanie zachowań o charakterze asertywnym, które następnie mogą być wykorzystywane w codziennym życiu zarówno w społeczności, jak i po zakończeniu leczenia.

5. Praca indywidualna na tle grupy

Jest to forma pośrednia między psychoterapią indywidualną a grupową. Polega na przedstawianiu pracy indywidualnej na zadany temat na forum grupy. Członkowie grupy natomiast aktywnie odnoszą się do treści wnoszonych przez danego pacjenta.

Podstawy teoretyczne

Zasadniczym podłożem teoretycznym leżącym u podstaw leczenia w Krótkoterminowym Ośrodku Terapii i Rehabilitacji Uzależnień w Budach Zosinych jest idea społeczności terapeutycznej. W społeczności terapeutycznej zasadniczym polem oddziaływań jest „tu i teraz”, które pozwala na poznawanie, budowanie i wzmacnianie siebie w nowej sytuacji, jaką jest bycie w abstynencji.

Niemniej dzięki różnorodności zespołu praca z pacjentami odbywa się w podejściu integracyjnym z uwzględnieniem innych podejść terapeutycznych takich jak:

• model behawioralny – czyli oparty na modyfikowaniu zachowania przez klasyczne warunkowanie
• model poznawczy – czyli polegający na rozpoznaniu i eliminowaniu dysfunkcyjnych sposobów myślenia związanych z niewłaściwym sposobem percepcji i interpretacji zdarzeń
• model poznawczo-behawioralny – związany ze zmianą schematów poznawczych i zachowań osoby, których celem jest rozwiązywanie problemów i redukcja szkód.

W KOTiRU terapeuci również sięgają w pracy z pacjentami po elementy:

• psychoterapii humanistycznej, czyli zorientowanej na indywidualne sformułowanie systemu wartości i celów życiowych w celu osiągnięcia pełniejszego rozwoju;
• terapii systemowej, skoncentrowanej na analizowaniu cyrkularnych zależności pomiędzy członkami systemu rodzinnego;
• terapii psychodynamicznej, mającej na celu stanie się świadomym tego, co jest nieświadome oraz pogłębienie wglądu pacjenta w przeszłe doświadczenia i relacje z ważnymi osobami wpływające na jego bieżące funkcjonowanie.